Yaratılış/yaratım ve kozmosun sanatta temsili dairelerdir. “Avrupa, Bir Kehanet” kitabında William Blake tanrıyı elinde bir pergelle yaratma eylemi içinde resmetmiştir. Ressam bu görüntüyü gerçek hayatta gördüğünü iddia etmektedir, belki de geçirdiği sanrılı dönemlerin yanılgısıdır. Kuran’da, İncil’de ve diğer kutsal kitaplarda Tanrı çoğunlukla dünyanın yaratımında elinde pergel/kumpas ya da dairelerden bahsedilerek anlatılır. William Blake de bu resminde tanrıyı gökyüzünde elinde pergelle resmetmiştir.
Hristiyan sanatında, Tanrı evreni yaratırken elinde pergel tutar, bu alet ölçme, yaratma ve daireler çizme içindir. Yarıca pergel ile çizilen daireler sonsuzluğa da işaret eder. Bu nedenle pergel sembolünün de binlerce yıldır bu ifade için kullanıldığı bilinmektedir.
Proto rönasans döneminin önemli ressam/heykeltıraş/mimarı olan Giotto’nun “The Perfect Circle”’ı Tanrı’nın ona bahşetmiş olduğu üstün yaratım yeteneği olarak tariflenmiştir.
Yaratım, yaratma yeteneğinin Tanrı’dan insanlara geçtiği düşüncesi benzer şekilde tüm inanışlarda bulunmaktadır. Özellikle sanatsal yaratım süreçlerinde bu yeteneğin ilahi bulunduğu mesleklerin başında mimarlık gelmektedir. Mimarlık, salt bugün bildiğimiz meslek şekline dönüşmeden önce içinde doğrudan sanat, fen, mühendislik alanlarını kapsayan bütüncül bir yaratım sürecini içermektedir.
Tarihimizde mimarlık denildiğinde ilk akla gelen “Mimar Sinan”, yaratım gücü en yüksek temsilcilerin başında yer alır. Sinan’ın yaptığı eserler içinde yine ilk aklımıza gelen Süleymaniye Camii ve Külliyesi, çözümlemeleri olağanüstü bulunan detaylara sahip olup eğimli araziye konumlandırılışı ve tüm yapı gruplarının uyum içinde oluşu bugün halen çalışma konuları içinde yer almaktadır. Külliyenin kuzey ucunda çok mütevazı bir türbe bulunur, bu Sinan’ın türbesidir. Tüm külliyenin üstten planına baktığınızda türbenin bir pergel şeklinde konumlandığı okunabilmektedir. Sinan’ın kendisinin de ilahi yeteneğe sahip olduğunu bildiğini, kubbelerde ve tüm eğimli yüzeylerde oluşturduğu mükemmel sonuçlardan da anlayabilmekteyiz.
