2000 Yaşında Antik Sütunlar
Çanakkale’nin Ezine ilçesi Yahya Çavuş Köyü’nde bulunan antik dev sütunları birçoğumuz “Bir Başkadır” adlı Netflix dizisi ile görmüş oldu, Rukiye’nin köyüne döndüğünde gittiği antik dönem ocağında.
Çanakkale bölgesinin Kestanbol granitinden yapılan sütunları Süleymaniye Camii’nde, Ayasofya Müzesi’nin bugün ayakta bulunmayan kısımlarında, Perge antik kentinde, Efes agorasında, St. Marco Bazilikası’nda ve daha birçok Roma ve Osmanlı dönemi yapılarında kullanılmıştır. Hatta tarihsel süreç içerisinde bu sütunların “Devşirme” olarak nitelendirilen şekilde yani yıkılan/harap olan antik yapılardan alınarak yeniden başka yapılarda da sıklıkla kullanıldığı bilinmektedir.
Çanakkale Yahya Çavuş Köyü’nde arkaik devirden beri yani yaklaşık 10 bin yıldır kullanıldığı tahmin edilen granit ocağında yaklaşık olarak 2000 yaşında olduğu tahmin edilen devasa boyuttaki sevke hazırlanmış halde antik sütunlar bulunmaktadır.
Bahsi geçen antik sütunların çapı 1,5 metre üzerinde olup uzunlukları ise 12 metreye ulaşmaktadır. Her bir sütunun ağırlığı ortalama 55-60 ton olarak düşünüldüğünde sütunun yerinden çıkarılması, işlenmesi ve en yakın limana nakli nasıl yapılmıştır? Antik Roma’da mimarlık ve mühendislik çözümleri sorunun kendisi kadar düşündürücüdür. Bu konular ilgili temel bilgileri edinmek isterseniz Fritz Kretzchmer’in “Antik Roma’da Mimarlık ve Mühendislik” isimli kitabını tavsiye ederim.
Muhtemelen bugün ocakta yerinde gördüğümüz sütunlar iptal olan bir sipariş, 6. yüzyıl ve sonrasında gerçekleşen yıkıcı depremlerin ardından Troya kentinin ve Troya limanının tahrip olması sonucu terkedilmesiyle ocağın da kullanımının sonlandığı düşünülmektedir.
Mimarlık ve mühendislik gelişimi ile döneminin kendi içinde endüstriyelleşen üretim şeklini göstermesi bakımından son derece önemli olan bu ocak ve civarındaki kalıntılar, ancak 2017 yılında alınan Koruma Bölge Kurulu kararı ile 1. derece arkeolojik sit alanı olacak tescil ve ilan edilebilmiştir. Dolayısıyla bu tarihe kadar ocak ve çevresi korumasız, bakımsız ve vandalizme resmi olarak açık kalmıştır. Bugün yerinde bulunan antik sütunlar ve diğer kalıntılardan daha fazlasının ise talan edilmiş olabileceği kaçınılmazdır. Halen gereken önem ve ilgiyi görmeyen alanın diziler, filmler ve sosyal medyada fotoğraf değeri olarak kullanılması ile değer bulacağını umut etmek son çare gibi görünmektedir.
https://www.academia.edu/35557601/Troas_B%C3%B6lgesindeki_Antik_Granit_Ocaklar%C4%B1_Yeni_Bulgular
https://www.academia.edu/35557601/Troas_B%C3%B6lgesindeki_Antik_Granit_Ocaklar%C4%B1_Yeni_Bulgular
